Sepia Mierenjager

Onze spinnenexpert Steven IJland heeft in een potval in het Spoorweghavenpad een heel bijzonder spinnetje ontdekt. Het is de Sepia mierenjager (Zodarion rubidum), een piepklein spinnetje dat gespecialiseerd is in het vangen van mieren. Deze soort is nog niet formeel uit Nederland gemeld, in 2019 stond er één melding van op Waarneming.nl. Wellicht is dit dus de tweede vondst uit Nederland, en aan de aantallen te zien zit er een flinke populatie.

Zodarion rubidum. Bron: SNSB, Zoologische Staatssammlung Muenchen / CC BY-SA

De Sepia mierenjager komt oorspronkelijk voor in Zuidwest Frankrijk, en heeft zich de afgelopen jaren verspreid naar andere plekken in Europa. Ze lijken daar met name voor te komen rond spoorbanen. Daar is de grond vaak zanderig en droog, waardoor een warm microklimaat kan ontstaan die wat overeenkomt met bijvoorbeeld het klimaat in Zuidwest Frankrijk.

Het gedrag van dit spinnetje is heel interessant: hij bootst een mier na om zo met zijn prooi (een mier) ongedeerd weg te komen uit een mierenkolonie. Mieren zijn namelijk niet de gemakkelijkste prooien om te vangen voor zo’n kleine spinnensoort, en verdedigen hun kolonie fanatiek. Wanneer de Sepia mierenjager een gevangen mier draagt, en hij komt een andere mier tegen, misleidt hij die mier door hetzelfde gedrag te tonen als zijn nestmaatje. De spin tikt eerst met zijn voorpoten op de antennes van de nieuwsgierige mier. Zijn voorpoten zijn niet zo harig als bij de meeste spinnen, en komen overeen met de structuur van de antennes van de mier. De rest van de poten komen ook qua structuur overeen met de poten van een mier. Vervolgens stelt de spin zijn prooi – de dode mier – bloot aan de inspecterende mier, die hem betast met zijn antennes en hem herkent als mier. Vermoedelijk kan de spin ook door te tikken een naderende mier herkennen en beslissen of ze het risico van misleiding willen nemen of weg willen rennen.

Dit maffe filmpje van National Geographic laat het gedrag van de Sepia miereneter goed zien:

Zowel spinnen als mieren zijn onmisbare soorten in een gezond ecosysteem. Elke soort binnen zo’n ecosysteem heeft invloed op elkaar, zorgt voor voldoende voedsel en houdt de populatie in balans. Door de opwarming van het klimaat zullen dieren uit zuidelijke gebieden meer naar het noorden trekken, wat de plaatselijke biodiversiteit daar kan beïnvloeden. Nieuwkomers zullen met oorspronkelijke soorten concurreren om voedsel, schuilplaatsen en dergelijke. Soms kunnen de indringers oorspronkelijke soorten helemaal wegconcurreren. De komst van nieuwe soorten kán dus het evenwicht binnen het ecosysteem flink verstoren. Over de Sepia miereneter zijn op dit moment nog geen berichten te vinden dat hun verdere verspreiding nadelige impact heeft op de ecosystemen.